Wel of geen huwelijkscontract?

De kogel is door de kerk: jullie gaan trouwen! Voor zo’n trouwdag valt er heel veel te plannen en te regelen. Ook financieel: hebben jullie al nagedacht over een huwelijkscontract?

Trouwdatum: check. Bruidsjurk en pak: check. Bruidsboeket: check. Locatie: check. Huwelijkscontract: check? Als je trouwt, heeft dat een hele reeks juridische en financiële consequenties. Daar denk je van tevoren best even over na, al is praten over geld en emoties niet altijd even evident.

Gaby Maquoi, juridisch expert voor Immotheker Finotheker: “In de Amerikaanse cultuur is een huwelijkscontract heel gewoon, bij ons merk je inderdaad dat praten over geld binnen een relatie en daar afspraken over maken, toch nog niet zo ingeburgerd is.

Laat ons duidelijk wezen: een huwelijkscontract afsluiten is niet verplicht. Als je het niet doet, ben je vanzelf gehuwd onder het wettelijk huwelijksstelsel. Dat is op zich een goede basis; voor pakweg 80 % van alle koppels klopt dat plaatje. Wil je afwijken van dat wettelijk huwelijksstelsel, dan kan dat via een huwelijkscontract. Afwijken kan je dan door bepaalde regels binnen dat wettelijk huwelijksstelsel aan te passen aan jouw wensen of door het aannemen van een totaal ander stelsel : scheiding van goederen of algehele gemeenschap.

Het belangrijke – en het confronterende – is dat je huwelijkscontract niet alleen de spelregels vastlegt tijdens je huwelijk maar ook hoe je gaat verdelen bij scheiding of wie wat krijgt bij overlijden van een van de partners. Uiteindelijk is het dus een contract voor de belangrijkste gebeurtenissen uit je leven. Het is natuurlijk niet evident om met je trouwdag in het vooruitzicht na te denken over de te maken afspraken bij scheiding of overlijden van je partner. Dat maakt het niet gemakkelijker om dat taboe – want liefde en geld samen zijn dat toch wel een beetje - te doorbreken. Als de balans van de twee partijen totaal anders ligt, wordt er al vaker nagedacht , over zo’n huwelijkscontract, in andere omstandigheden meestal niet.”

Maatwerk voor jullie twee

Wat staat er in een huwelijkscontract?

Gaby Maquoi: “Een huwelijkscontract is niet zomaar een basic contract, maar een ‘maatpak’ dat je voor iemand opstelt. Met de nodige aanpassingen kan je dat ‘maatpak’ voor alle evenementen gebruiken. Om te trouwen, te scheiden, bij overlijden…

Wat dikwijls over het hoofd gezien wordt, zijn de consequenties van het gekozen huwelijksstelsel: het bepaalt in grote mate de juridische onafhankelijkheid of bekwaamheid, de vrijheid die je hebt als partner binnen een huwelijk, , de onderlinge solidariteit of de bescherming die je voor elkaar wenst in te bouwen.

Als je gehuwd bent onder het wettelijk stelsel, met of zonder huwelijkscontract, of onder een algehele gemeenschap, zijn er bepaalde regels vastgelegd waardoor je juridisch niet zoveel vrijheid krijgt, vrijheid die je meer hebt bij een scheiding van goederen. Onder het stelsel van scheiding van goederen zijn je inkomsten eigen, dus kan je bijvoorbeeld gemakkelijker voor jezelf een woning kopen, zonder dat daarvoor een tussenkomst of goedkeuring van je partner nodig is. Je beslissingsrecht op zich is ruimer, maar de bescherming voor je partner wordt daardoor ook wel kleiner.”

De keuze van het huwelijksstelsel is niet alleen bepalend om te weten wie eigenaar is of zal worden, tot welk vermogen goederen behoren of hoe  groot de solidariteit is tussen de echtgenoten maar ook wie wat zal erven.

Zo bestaat er sinds 1 september 2018 een ‘vermogen dat exclusief tussen de echtgenoten in onverdeeldheid is’ en zowel kan bestaan binnen een stelsel van scheiding van goederen als binnen een gemeenschapsstelsel. Dit vermogen komt in volle eigendom aan de langstlevende gehuwde partner toe bij afwezigheid van kinderen, waardoor de bescherming van de langstlevende gehuwde partner wordt uitgebreid en de belangrijke rol van de langstlevende binnen het gezin wordt onderstreept.”

Juriste Gaby Maquoi: “Het confronterende is dat je huwelijkscontract niet alleen regels vastlegt voor de periode dat je gehuwd bent, maar ook de basis legt voor de verdeling bij scheiding"

Het confronterende is dat je huwelijkscontract niet alleen regels vastlegt voor de periode dat je gehuwd bent, maar ook de basis legt voor de verdeling bij scheiding al dan niet met een ingebouwde solidariteit of als een van jullie twee sterft met aandacht voor de bijzondere bescherming van de partner of de kinderen naargelang je persoonlijke gezinssituatie. Het zijn deze solidariteit en uitbreiding van de bescherming van de partner binnen het stelsel van scheiding van goederen die geregeld werden bij de wetswijzigingen die sinds 1 september 2018 van toepassing zijn;

Wel of niet doen, dat huwelijkscontract?

Een huwelijkscontract is niet verplicht. Waarom zou je er dan wel een afsluiten?

Gaby Maquoi: “ Of je al dan niet een huwelijkscontract afsluit voorafgaand je huwelijk, hangt af van hoezeer hetgeen bij wet standaard wordt voorzien onder de vorm van het wettelijk huwelijksstelsel voldoet of tegemoet komt aan de wensen en behoeften van de partners. Tijdens het huwelijk kunnen, naargelang de wensen en behoeften van de partners evolueren, de spelregels worden aangepast.

Belangrijk is dat niet alleen het huwelijkscontract opgesteld voorafgaand aan het huwelijk maar ook het wettelijk huwelijksstelsel dat automatisch van toepassing is bij afwezigheid van een voorafgaand huwelijkscontract, tijdens het huwelijk kunnen gewijzigd worden.

Je kan dus perfect, zonder dat er voorafgaand het huwelijk een huwelijkscontract werd opgesteld, tijdens het huwelijk van een wettelijk stelsel naar een stelsel van scheiding van goederen gaan.

Wanneer ga je tijdens je huwelijk wijzigingen aanbrengen? Dat gebeurt bij verandering van wensen en/of behoeften van de partners tijdens het huwelijk. Stel dat twee mensen trouwen en op dat ogenblik oefent één van de twee een zelfstandige activiteit uit met een reëel risico op een faillissement, dan kunnen zij trouwen met scheiding van goederen, om de partner en de gezinswoning optimaal te beschermen. Stel dat na 30 of 40 jaar de zelfstandige activiteit wordt stopgezet en het niet langer meer nodig is om je partner extra te beschermen tegen mogelijke schuldeisers, dan kan je overgaan naar het wettelijk stelsel of zelfs het stelsel van algehele gemeenschap.”

Welk stelsel kies je?

Wettelijk stelsel, stelsel van scheiding van goederen of stelsel van algehele gemeenschap: wat houdt elk stelsel precies in?

Gaby Maquoi: “Allereerst heb je het wettelijk stelsel. Sluit je geen huwelijkscontract af, dan val je automatisch onder dit stelsel door je huwelijk.

In dit stelsel heb je drie vermogens. Er is een gemeenschappelijk vermogen waarin alles komt wat je tijdens het huwelijk verwerft. Je inkomsten gaan in die gemeenschappelijke pot. In het eigen vermogen van elk van de echtgenoten blijven de goederen die aan elk van hen beiden toebehoren op het ogenblik van het huwelijk en de goederen die ieder van hen verkrijgen tijdens het huwelijk door een schenking, erfenis of legaat.

Inkomsten vallen in het wettelijk stelsel per definitie in de gemeenschappelijke pot: niet alleen je loon, maar bijvoorbeeld ook huurinkomsten van de woning die je had voor je huwelijk.

Bij het stelsel van scheiding van goederen is het net omgekeerd: je inkomsten blijven eigen. Als je in dat geval een deel van je loon spaart op een eigen rekening, dan worden die gelden geacht van jou te zijn. Deze financiële en juridische vrijheid kan natuurlijk een groot verschil tussen de partners creëren wat kan opgevangen worden, als dat een wens of behoefte van de partners is, door het inbouwen van een zekere solidariteit. Dit kan door het toevoegen van een beding van verrekening van aanwinsten waarbij de tijdens het huwelijk gemaakte aanwinsten worden verrekend ter bescherming van de economisch zwakkere partner. Een andere mogelijkheid is het opnemen van een rechterlijke billijkheidsclausule waardoor in geval van echtscheiding de financieel zwakkere partner via de rechter een deel van de inkomsten van de ex-partner kan vragen. .

Tenslotte is er nog het stelsel van de algehele gemeenschap. Ben je gehuwd onder dit stelsel, dan wordt echt alles gemeenschappelijk. Het enige wat ‘eigen’ is zijn je goederen van persoonlijke aard zoals je kleding, juwelen… Niet alleen alles van voor het huwelijk wordt gemeenschappelijk, maar ook alles wat je tijdens het huwelijk verwerft zelfs door schenking, erfenis of legaat, tenzij in de schenkingsakte of in het testament is opgenomen dat die goederen niet in de gemeenschap mogen terecht komen. In de praktijk komt dit stelsel bijna niet voor.”

Juriste Gaby Maquoi: “Het confronterende is dat je huweljkscontract niet alleen regels vastlegt voor de periode dat je gehuwd bent, maar ook de basis legt voor de verdeling bij scheiding of als een van jullie twee sterft”

Hoe regel je een huwelijkscontract?

Een goed huwelijkscontract begint met praten over je financiële toekomst, je behoeften en wensen.. . wat je zoal wil geregeld zien. Voldoet het wettelijk stelsel hieraan en wordt alles geregeld zoals je dat wil, dan hoeven geen verdere stappen ondernomen te worden.

Maar . . . weet jij precies wat de gevolgen zijn van gehuwd zijn onder het wettelijk stelsel of wat er zoal is gewijzigd sinds 1 september 2018?

Gaby Maquoi: “Het komt niet vaak voor dat openlijk wordt gepraat over het al dan niet afsluiten of hebben van een huwelijkscontract . Laat staan over wat je nu juist wil opnemen of hebt voorzien in je huwelijkscontract... Informatie nodig? Een eerste afspraak bij de notaris is gratis. Wil je graag maatwerk, rekening houdend met je financiële toekomst en gekoppeld aan advies over welke opties in jullie persoonlijke siuatie het meest aangewezen zijn? Daarvoor kan je terecht bij de Immotheker Finotheker. Ook verdere opvolging kan geregeld worden. Niet alleen om aanpassingen te doen naargelang je nieuwe behoeften en/of wensen, maar ook om in te spelen op recente wetswijzigingen.